11 Prilli shënon Ditën Botërore të Parkinsonit, një ditë ndërkombëtare ndërgjegjësimi që synon të nxjerrë në pah sfidat me të cilat përballen ata që jetojnë me sëmundjen e Parkinsonit, një çrregullim degjenerues i sistemit nervor qendror.
Çfarë është sëmundja e Parkinsonit?
Sëmundja e Parkinsonit është një çrregullim neurologjik progresiv që ndikon në lëvizjet motorike të trupit. Ndodh kur qelizat e trurit që prodhojnë dopaminë, një kimikat që kontrollon lëvizjen, fillojnë të vdesin. Ndërsa nivelet e dopaminës bien, personat me Parkinson përjetojnë një sërë simptomash duke përfshirë dridhjet, ngurtësimin, ngadalësinë e lëvizjes dhe problemet e ekuilibrit. Me kalimin e kohës, sëmundja mund të shkaktojë paaftësi të konsiderueshme, duke ndikuar në aftësinë e një personi për të kryer detyrat e përditshme.
Historia
Dita Botërore e Parkinsonit është një ditë ndërkombëtare ndërgjegjësimi që synon të rrisë ndërgjegjësimin për sëmundjen e Parkinsonit dhe të advokojë për kujdes dhe mbështetje më të mirë për ata që janë prekur nga kjo gjendje. Kjo ditë festohet çdo vit më 11 prill, që përkon edhe me ditën e lindjes së Dr. James Parkinson, i cili e përshkroi për herë të parë sëmundjen në esenë e tij të vitit 1817, “Një ese mbi paralizën dridhëse”.
Dita e parë Botërore e Parkinsonit u shënua në vitin 1997, në 150 vjetorin e esesë së Dr. Parkinson. Dita u iniciua nga Shoqata Evropiane e Sëmundjeve të Parkinsonit (EPDA) dhe kishte për qëllim të rriste ndërgjegjësimin për sëmundjen dhe sfidat me të cilat përballen ata që jetojnë me të. Që atëherë, kjo ditë dhe iniciativat që merren në kuadër të saj janë rritur në shtrirje dhe ndikim, me organizata dhe individë në mbarë botën që marrin pjesë në evente dhe aktivitete që synojnë rritjen e ndërgjegjësimit për sëmundjen e Parkinsonit dhe advokimin për kujdes dhe mbështetje më të mirë.
Në vitin 2000, Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) e njohu sëmundjen e Parkinsonit si një përparësi në nismën e saj Për Barrën Globale të Sëmundjeve (Global Burden of Disease), duke theksuar rëndësinë e adresimit të ndikimit të sëmundjes mbi individët, familjet dhe komunitetet. Sot, Dita Botërore e Parkinsonit është kremtuar në nivel global, me ngjarje dhe aktivitete që zhvillohen në komunitetet anembanë botës, duke përfshirë ecjet ndërgjegjësuese, seminaret arsimore, veprimtaritë për mbledhjen e fondeve, dhe më shumë.
Shpresa për trajtimin e sëmundjes
Pavarësisht sfidave të paraqitura nga sëmundja e Parkinsonit, ka shpresë për ata që janë prekur nga kjo sëmundje. Studiuesit në mbarë botën po punojnë për të zhvilluar trajtime dhe terapi të reja që mund të ngadalësojnë ose ndalojnë përparimin e sëmundjes.
Një fushë premtuese e kërkimit është terapia me qeliza staminale. Qelizat staminale janë qeliza të padiferencuara që kanë potencialin të zhvillohen në lloje të ndryshme qelizash në trup. Studiuesit që hetojnë përdorimin e qelizave staminale për të zëvendësuar qelizat që prodhojnë dopamine, të cilat humbasin gjatë sëmundjes së Parkinsonit, ofrojnë një kurë potenciale për sëmundjen.
Fizkultura e rregullt, një dietë e shëndetshme dhe mbështetja nga familja dhe miqtë mund të bëjnë gjithashtu një një ndryshim domethënës në jetën e të prekurve nga Parkinsoni.
10 fakte rreth sëmundjes së Parkinsonit në botë
- Sëmundja e Parkinsonit është një çrregullim neurodegjenerativ që ndikon në lëvizje, ekuilibër dhe koordinim.
- Sëmundja shkaktohet nga humbja e neuroneve që prodhojnë dopaminë në tru.
- Simptomat më të zakonshme të sëmundjes së Parkinsonit janë dridhjet, ngurtësimi dhe ngadalësia e lëvizjes.
- Sëmundja e Parkinsonit prek rreth 10 milionë njerëz në mbarë botën.
- Rreziku i zhvillimit të sëmundjes së Parkinsonit rritet me moshën, ku shumica e njerëzve diagnostikohen pas moshës 60 vjeçare.
- Aktualisht nuk ka kurë për sëmundjen e Parkinsonit, por ka trajtime të disponueshme që mund të ndihmojnë në menaxhimin e simptomave.
- Sëmundja e Parkinsonit nuk është fatale, por mund të çojë në komplikime që mund të jenë kërcënuese për jetën.
- Hulumtimet janë në vazhdim për të kuptuar më mirë shkaqet e sëmundjes së Parkinsonit dhe për të zhvilluar trajtime dhe terapi të reja.
- Përveç simptomave të lidhura me lëvizjen, sëmundja e Parkinsonit mund të shkaktojë edhe simptoma jo motorike, të tilla si depresioni, ankthi dhe dëmtimi konjitiv.
- Ushtrimi ka treguar të jetë një mënyrë efektive për të menaxhuar simptomat e sëmundjes së Parkinsonit dhe për të përmirësuar cilësinë e përgjithshme të jetës për njerëzit me këtë gjendje.
- Këto fakte nxjerrin në pah ndikimin e sëmundjes së Parkinsonit tek individët, familjet dhe komunitetet, si dhe nevojën për kërkime dhe mbështetje të vazhdueshme për ata që janë prekur nga kjo gjendje.
Përshtati në shqip: Redina Çanaku
Burimi: https://www.allworldday.com/world-parkinsons-disease-day/
