Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) ka lëshuar udhëzime të reja për të ndihmuar të gjitha vendet të reformojnë dhe forcojnë politikat dhe sistemet e shëndetit mendor. Shërbimet e shëndetit mendor në mbarë botën mbeten të pafinancuara, me boshllëqe të mëdha në akses dhe cilësi. Në disa vende, deri në 90% e njerëzve me kushte të rënda të shëndetit mendor nuk marrin fare kujdes, ndërsa shumë shërbime ekzistuese mbështeten në modele institucionale të vjetruara. që nuk përmbushin standardet ndërkombëtare të të drejtave të njeriut.
Udhëzimi ofron një kornizë të qartë për të transformuar shërbimet e shëndetit mendor në përputhje me provat më të fundit dhe standardet ndërkombëtare të të drejtave të njeriut, duke siguruar që kujdesi cilësor të jetë i aksesueshëm për të gjithë.
“Megjithë kërkesën në rritje, shërbimet cilësore të shëndetit mendor mbeten të paarritshme për shumë njerëz”, tha Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, Drejtori i Përgjithshëm i OBSH-së. “Ky udhëzim i ri u jep të gjitha qeverive mjetet për të promovuar dhe mbrojtur shëndetin mendor dhe për të ndërtuar sisteme që i shërbejnë të gjithëve.”
Një plan për transformimin e kujdesit të shëndetit mendor
Ndërkohë që ekzistojnë ndërhyrje efektive parandaluese dhe trajtimi, shumica e njerëzve që jetojnë me kushte të shëndetit mendor nuk kanë akses në këto. Udhëzimi i ri i OBSH-së përcakton veprime konkrete për të ndihmuar vendet të mbyllin këto boshllëqe dhe të garantojnë promovimin dhe mbrojtjen e shëndetit mendor, me fokus në:
-mbrojtjen e të drejtave të njeriut, duke siguruar që politikat dhe shërbimet e shëndetit mendor të jenë në përputhje me standardet ndërkombëtare të të drejtave të njeriut;
-promovimi i kujdesit holistik me theks në stilin e jetës dhe shëndetin fizik, ndërhyrjet psikologjike, sociale dhe ekonomike;
-adresimi i faktorëve socialë dhe ekonomikë që formësojnë dhe ndikojnë në shëndetin mendor, duke përfshirë punësimin, strehimin dhe arsimin;
-zbatimin e strategjive parandaluese dhe promovimin e shëndetit mendor dhe mirëqenies në mbarë popullatën; dhe
-njerëzit me përvojë të jetuar të fuqizohen për të marrë pjesë në planifikimin dhe hartimin e politikave për të siguruar që politikat dhe shërbimet e shëndetit mendor t’u përgjigjen nevojave të tyre.
Udhëzuesi identifikon pesë fusha kyçe të politikave që kërkojnë reforma urgjente: udhëheqja dhe qeverisja, organizimi i shërbimeve, zhvillimi i fuqisë punëtore, ndërhyrjet me në qendër personin dhe adresimi i përcaktuesve socialë dhe strukturorë të shëndetit mendor.
Një qasje e përshtatur për forcimin e sistemeve të shëndetit mendor
Udhëzimi i OBSH-së shërben si një mjet kritik për qeveritë, politikëbërësit dhe palët e interesuara që punojnë për të forcuar sistemet e shëndetit mendor dhe për të përmirësuar aksesin në kujdesin e shëndetit mendor.
Duke ofruar një menu me direktiva politikash, strategji dhe veprimesh për të udhëhequr përpjekjet për reforma, udhëzuesi mbështet politikëbërësit për të dhënë përparësi dhe përshtatur politikat në kontekstin e tyre specifik kombëtar, në përputhje me burimet e tyre të disponueshme dhe strukturat operacionale.
“Ky udhëzim i ri i OBSH-së ofron strategji praktike për vendet që të ndërtojnë sisteme gjithëpërfshirëse, të përgjegjshme dhe elastike të shëndetit mendor. I projektuar për të qenë fleksibël, ai u lejon të gjitha vendeve – qofshin ato me të ardhura të ulëta të mesme apo të larta – të përshtatin qasjen e tyre ndaj kujdesit të shëndetit mendor bazuar në kontekstin kombëtar, nevojat dhe prioritetet,” tha Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus.
Zhvillimi dhe zbatimi i udhëzimeve
Udhëzimi u zhvillua në konsultim me ekspertë globalë, politikëbërës dhe individë me përvojë të jetuar. Udhëzimi i politikave bazohet gjithashtu në burimet, udhëzimet dhe mjetet e zhvilluara nën iniciativën e OBSH-së për të Drejtat e Cilësisë , duke synuar të promovojë një qasje të përqendruar te personi, të orientuar drejt rimëkëmbjes dhe të bazuar në të drejtat ndaj shëndetit mendor. OBSH do të mbështesë vendet në zbatimin e udhëzimeve përmes asistencës teknike dhe nismave për ndërtimin e kapaciteteve./WHO
