Vaji i peshkut mund të zvogëlojë inflamacionin dhe të ulë rrezikun e sëmundjeve kardiovaskulare. Megjithatë, një numër në rritje i kërkimeve sugjeron se suplementet mund të mos ofrojnë të njëjtat përfitime.
Shkenca ka vërtetuar vazhdimisht se acidet yndyrore omega-3, mund të jenë ndër pjesët më të rëndësishme të një diete të ekuilibruar mirë. Studimet tregojnë se yndyrat e shëndetshme mund të ndihmojnë në uljen e presionit të gjakut, përmirësimin e imunitetit, zvogëlimin e inflamacionit të kyçeve, mbështesin shëndetin mendor dhe madje zvogëlojnë rreziqet e sëmundjeve kardiovaskulare dhe goditjes në tru.
Por shumica e njerëzve nuk po marrin mjaftueshëm. Në fakt, hulumtimet tregojnë se rreth 95 për qind e fëmijëve nuk i plotësojnë nivelet e rekomanduara të omega-3 në dietën e tyre – dhe rreth 68 për qind e të rriturve nuk i përmbushin as ato.
Për të rritur marrjen, një në pesë persona mbi moshën 60 vjeç po merr rregullisht një suplement të vajit të peshkut dhe një numër i madh i të rriturve të rinj po e bëjnë këtë gjithashtu – duke bërë që tregu botëror i suplementeve omega-3 të vlerësohet në një vlerë marramendëse prej 8.3 miliardë dollarësh.
Ndërsa suplementet omega-3 janë të dobishme për njerëzit me sëmundje të caktuara të zemrës, ekspertët thonë se përfitimet e tyre mbeten kryesisht të paprovuara për shumicën e njerëzve. Ekzistojnë gjithashtu kërkime bindëse që tregojnë se marrja e vajit të peshkut mund të shkaktojë edhe dëm.
Pse ushqimet omega-3 janë kaq të mira për ju
Dy omega-3 kryesore – acidi eikosatetraenoik (EPA) dhe acidi docosahexaenoic (DHA) – ofrojnë një shumëllojshmëri të gjerë të përfitimeve shëndetësore përmes një sërë mekanizmash që përqendrohen rreth reduktimit të inflamacionit.
Acidet yndyrore ulin gjithashtu nivelet e triglicerideve të pasigurta dhe kufizojnë stresin oksidativ, i cili përndryshe mund të shkaktojë dëmtime të qelizave dhe indeve. EPA dhe DHA përmirësojnë gjithashtu rrjedhjen e gjakut, “dhe nxisin funksionin e mitokondrive – prodhuesit e energjisë në qelizat tona”, shpjegon Daniel Monti, një mjek dhe profesor në Departamentin e Mjekësisë Integruese dhe Shkencave Ushqimore të Kolegjit Mjekësor Sidney Kimmel në Universitetin Thomas Jefferson.
Marrja e mjaftueshme e omega-3 fillon me ngrënien e peshkut, veçanërisht varietete me si salmoni, skumbri, açuge, harengë, sardele dhe ton. Kjo është një arsye kryesore që Shoqata Amerikane e Zemrës rekomandon të hahen dy racione të peshkut të tillë çdo javë.
Por mishi i peshkut nuk është alternativa juaj e vetme ushqimore natyrale. “Njerëzit shpesh harrojnë se peshqit fitojnë vajin që ne kërkojmë duke ngrënë alga me bazë bimore,” thotë Andrew Freeman, kardiolog.
Burime të tjera ushqimore omega-3 me bazë bimore përfshijnë alga deti, arrat, farat e lirit, farat chia dhe farat e kërpit.
“Ushqimet e fortifikuara si vezët dhe disa produkte të qumështit mund të ofrojnë gjithashtu omega-3 në dietë”, thotë Amy Goodson, nutricioniste dhe dietologe. Një tjetër omega-3 e dobishme njihet si acidi alfa linolenik (ALA), i cili gjendet me bollëk në vajrat e kanolës dhe të sojës.
Pavarësisht se cilat opsione me bazë shtazore ose bimore konsumoni, “ne e dimë se është e preferueshme të rritet marrja e omega-3 nga ushqimet më shumë sesa nga suplementet,” thotë JoAnn Manson, shefe e mjekësisë parandaluese në Brigham.
Karakteristikat e Omega-3 janë më të fuqishme kur vijnë direkt nga ushqimi – i cili ofron një gamë më të gjerë të lëndëve ushqyese dhe sasi më të përqendruara të EPA, DHA dhe ALA. Ekziston gjithashtu një ndryshim në strukturën kimike të yndyrës në peshkun e plotë kundrejt vajit të peshkut të nxjerrë, thotë Monti; dhe procesi i prodhimit mund të degradojë cilësinë e lëndëve ushqyese në suplemente dhe madje mund të sjellë ndotës shqetësues.
Përfitimet e supozuara kardiovaskulare të suplementeve të vajit të peshkut mbeten kryesisht të paprovuara te njerëzit e shëndetshëm. “Shumë njerëz u fiksuan pas vajit të peshkut rreth dy dekada më parë, sepse fillimisht kishte disa të dhëna bindëse për përmirësimin e shëndetit të zemrës”, thotë Freeman, “por këto të dhëna që atëherë janë hedhur poshtë në masë të madhe.”/nationalgeographic.com
