Ndërsa plakeni, proceset e brendshme të trupit, nga qarkullimi i qelizave të lëkurës tek rikuperimi i stërvitjes, ngadalësohen dhe kërkojnë më shumë kohë për t’u përfunduar ose rimbushur. Kjo lë hapësirë për shfaqjen e shenjave të plakjes, si rrudhat dhe lodhja.
Këto ndryshime mund të jenë befasuese nëse ndodhin më herët se sa pritej, prandaj përdoret termi “plakje e parakohshme”.
Ja çfarë duhet të dini:
Cilat janë shenjat e plakjes së parakohshme?
Procesi i plakjes është i ndryshëm për të gjithë, por ka disa shenja të plakjes që konsiderohen “të parakohshme” nëse i vëreni para se të mbushni 35 vjeç.
Njollat e diellit
Njollat e diellit, të quajtura gjithashtu njollat e moshës, janë njolla të sheshta në lëkurë të shkaktuara nga ekspozimi në diell për vite me rradhë. Këto pika të hiper-pigmentuara mund të krijohen në pjesën e fytyrës, në pjesën e pasme të duarve ose në zonën parakrahut.
Ato priren të shfaqen në ose pas moshës 40 vjeç, megjithatë personat me sëmundjen e plakjes së parakohëshme mund t’i kënë ato më parë se mosha mesatare.
Duart e zbehta
Me kalimin e kohës, shtresat e sipërme të lëkurës bëhen më të holla dhe përmbajnë më pak proteina strukturore, si kolagjeni, që i japin lëkurës formën e saj. Si rezultat, duart mund të fillojnë të duken më të zbehta, të holla dhe të prirura ndaj rrudhave. Nuk ka asnjë matës për kohën kur duart fillojnë të duken më të vjetra, por shumica e njerëzve priren ta vërejnë atë në fund të të 30-tave dhe në fillim të të 40-tave.
Inflamacion ose hiperpigmentim përgjatë zonës së gjoksit
Shumë njerëz kanë zbardhjen e njollave në gjoks ndërsa plaken. Ngjashëm me njollat e diellit, këto zona me pigment të ndryshëm mund të shkaktohen nga dëmtimi i qelizave nga ekspozimi në diell. Ky lloj hiperpigmentimi nuk është gjithmonë i lidhur me plakjen. Mund të jetë rezultat i ekzemës ose kushteve të tjera të lëkurës që dëmtojnë qelizat e melaninës në lëkurën tuaj.
Lëkurë e thatë
Lëkura e thatë ose e kruar (xerosis cutis) mund të ndodhë më shpesh. Kjo për shkak se lëkura e holluar është më e ndjeshme ndaj dehidrimit.
Rrudha ose varje
Ndërsa hyni në të 30-at, lëkura juaj ngadalëson prodhimin e kolagjenit, proteina që i jep lëkurës elasticitet. Me më pak kolagjen në lëkurë, është më e lehtë që të shfaqen rrudha të dukshme dhe varje. Ju mund të vini re se kjo ndodh më shumë në zonat përreth muskujve të përdorur shpesh, si balli ose ku jeni më të ekspozuar ndaj diellit.
Rënia e flokeve
Humbja e flokëve ndodh pasi qelizat burimore që nxisin rritjen e flokëve të rinj në folikulat të flokëve vdesin.Ndryshimet hormonale, faktorët mjedisorë, gjenetika dhe dieta juaj, të gjitha luajnë një rol në sa shpejt ndodh kjo.
Çfarë e shkakton plakjen e parakohshme?
Ka disa faktorë të ndryshëm që kanë një efekt të drejtpërdrejtë në atë se sa shpejt shfaqen këto shenja në trupin tuaj.
Pirja e duhanit
Toksinat në tymin e cigares e ekspozojnë lëkurën ndaj stresit oksidativ. Kjo shkakton thatësi, rrudha dhe shenja të tjera të plakjes së parakohshme.
Ekspozimi në diell dhe nxirje
Ekspozimi ndaj diellit bën që lëkura të dëmtohet nga rrezet ultraviolet. Këto rreze dëmtojnë ADN-në në qelizat e lëkurës, duke shkaktuar rrudha.
Gjenet
Ka disa kushte gjenetike shumë të rralla që mund t’ju bëjnë të shfaqni shenja të plakjes në fëmijëri dhe në pubertetin e hershëm. Këto kushte quhen progeria.
Sindroma Werner prek 1 në 1 milion njerëz. Shkakton lëkurën e rrudhosur, flokët e thinjura dhe rënien e flokëve dhe ndodh zakonisht ndërmjet moshës 13 dhe 30 vjeç.
A ka faktorë të tjerë?
Disa zakone të jetesës mund të ndikojnë në atë se sa shpejt trupi shfaq shenjat e plakjes, edhe nëse ato nuk janë shkaku kryesor.
Zakonet e gjumit
Gjumi i jep trupit tuaj një mundësi për të freskuar dhe rigjeneruar qelizat.
Të paktën një studim i vogël ka treguar se cilësia e dobët e gjumit lidhet me rritjen e shenjave të plakjes dhe një funksion të zvogëluar të pengesës së lëkurës.
Dieta
Disa kërkime sugjerojnë se ngrënia e një diete të pasur me sheqer dhe karbohidrate të rafinuara mund të dëmtojë lëkurën me kalimin e kohës.
Marrja e alkoolit dhe kafeinës
Pirja e tepërt e alkoolit dehidraton trupin. Me kalimin e kohës, ky dehidrim mund të bëjë që lëkura dhe të humbasë formën dhe elasticitetin e saj.
Kafeina mund të ketë një efekt të ngjashëm, megjithëse ka kërkime kontradiktore nëse konsumimi i përditshëm i kafesë shkakton rrudha.
Mjedisi
Njollat e pigmentit dhe rrudhat mund të shkaktohen ose përkeqësohen nga ndotësit e mjedisit.
Stresi
Një mënyrë jetese stresuese mund të shkaktojë një përgjigje inflamatore në trupin, si dhe të dëmtojë zakonet e gjumit. Hormonet e stresit dhe inflamacioni mund ta plakin trupin më shpejt.
Si të parandaloni plakjen e mëtejshme?
Përdorni krem kundër diellit
Përdorimi i kremit kundër diellit me të paktën SPF 30 çdo ditë mund të jetë gjëja më e mirë që mund të bëni për të parandaluar shenjat e plakjes së parakohshme.
Sigurohuni që të hiqni të gjithë grimin para gjumit
Zakonet tuaja të larjes së fytyrës mund të ndikojnë në pamjen e lëkurës suaj.
Lani fytyrën dy herë në ditë duke përdorur ujë të ngrohtë dhe një pastrues fytyre. Sigurohuni që fytyra të mos ketë papastërti përpara se të shkoni në shtrat.
Përmbajuni një orari të gjumit
Gjumi është thelbësor për të gjitha organet e trupit tuaj, duke përfshirë lëkurën tuaj. Ndjekja e një orari gjumi do t’i japë lëkurës tuaj kohë për t’u freskuar dhe rigjeneruar çdo ditë.
Hani një dietë të ekuilibruar
Një dietë e ekuilibruar siguron që ju të merrni të gjithë ushqimin që trupi juaj ka nevojë për të prodhuar qeliza të shëndetshme të lëkurës.
Qëndroni të hidratuar
Dehidratimi mund të bëjë që rrudhat të shfaqen më shpejt. Pini 8 gota ujë në ditë për të hidratuar trupin tuaj.
Bëhuni aktiv
Ushtrimet e përditshme rritin qarkullimin tuaj, gjë që e mban lëkurën më të shëndetshme. Kjo mund të ndihmojë që lëkura juaj të duket më e re.
Eleminoni duhanin
Nëse ndaloni së ekspozuari lëkurën tuaj ndaj toksinave në tymin e cigares, do t’i jepni kohë lëkurës tuaj për t’u riparuar.
Praktikoni teknika për menaxhimin e stresit
Gjeni një teknikë për lehtësimin e stresit që funksionon për ju dhe bëjeni zakon. Yoga, shëtitjet në natyrë dhe meditimi janë të gjitha mekanizma të provuar të përballimit të shëndetshëm.
Burimi: HealthLine
