Kryefaqja Aktualitet Gripi, kujdesi, trajtimi dhe disa këshilla

Gripi, kujdesi, trajtimi dhe disa këshilla

January 4, 2017

Për gazetën Shëndet + dhe Shëndeti Online: Alma Hoxhaj, infeksoniste pranë Poliklinikës së Specialiteteve nr.3, Tiranë

Me ardhjen e stinës së dimrit në qarkullim kemi dhe shumë viroza të cilat janë kryesisht të rrugëve të sipërme respiratore . Sëmundja më e rëndësishme për këtë sezon është gripi i cili e ka fillimin në fund të nentorit, pikun në janar- shkurt dhe është një nga sëmundjet që ka vdekshmëri të lartë në çdo vend të botës dhe ku të rrezikuar janë të gjithë, edhe të rinjtë.

Gripi stinor është një infeksion akut viral respirator i shkaktuar nga viruset e gripit

Ekzistojnë disa tipe virusesh që shkaktojnë gripin si tipi A, B e C. Tipet e viruseve A e B janë shkaktarët më të shpeshtë të gripit. Virusi i gripit ka vetinë e shndërrimit të strukturës së tij, prandaj dhe kemi çdo vit tipe të ndryshme të këtij virusi.

Si përhapet gripi?

Gripi stinor është një infeksion akut viral shumë ngjitës. Rruga e transmetimit është ajo orofaringeale. Gripi stinor transmetohet direkt nga një person i sëmurë tek tjetri nëpërmjet kollitjes, teshtimave ose indirekt nga dhënia e dorës një personi të infektuar apo prekja e objekteve të ndotura me virusin e gripit stinor dhe më pas ata prekin sytë,gojën apo hundën. Viruset përhapen në ajër dhe nëpërmjet grimcave të ajrit kalojnë në grykë e hundë, shtohen dhe mbas 1-4 ditë japin shenjat e gripit stinor (në shtëpi pulti i televizorit është nga më të ndoturit)

Për sa kohë një person i sëmurë e përhap gripin tek të tjerët?

Personi i infektuar me virusin e gripit mund të jetë infektues për të tjerët, 1 ditë para se të sëmuret dhe 5 ditë pas shënjave të gripit. Por veçanërisht te fëmijët, apo personat me imunnitet të ulur, periudha infektuese mund të jetë pak më e gjatë.

Kush rrezikon prekjen nga gripi stinor?

Çdo njeri mund të preket nga virusi i gripit stinor dhe ta përhapë atë tek të tjerët. Është sëmundje që kap më shumë moshat e reja, sidomos nxënësit e shkollave pasi në ambjentet e mbyllura mundësia e përhapjes është më e madhe, personeli mjekësor shitëset e dyqaneve, lokalet pasi mundësia e kontaktit me njerëz të sëmurë është më e madhe të gjithë jemi të rrezikuar nga gripi por një grup popullate është më në rrezik se të tjerët për arsye se e kalojnë më rëndë sëmundjen dhe janë më të prirur për të bërë ndërlikimet e gripit.

Në rrezik më të madh janë:

Fëmijët e vegjël nën 5 vjeç ,sidomos deri në 2 vjeç
Njerëzit 65 vjeç e sipër
Gratë shtatzëna.

Njerëzit me sëmundje kronike, si: astma, diabeti, sëmundjet e zemrës, sëmundjet e mushkërive, sëmundjet e veshkave, sëmundjet e mëlçisë, sëmundjet e gjakut, sëmundjet me ulje të sistemit imunitar si HIV/AIDS, kancer etj., kushte neurologjike, si epilepsia, distrofia muskulare, vonesa të rënda të zhvillimit etj., njerëzit obezë, të rinjtë nën 19 vjeç që kanë përdorur gjatë aspirinën.

Klinika apo shenjat e zakonshme të gripit stinor janë:

Karakteristikë e klinikës së gripit është se fillimi i sëmundjes është i menjëhershëm aq sa i sëmuri mban mend dhe orën e fillimit.

Shenjat kryesore të gripit janë;

Temperaturë e lartë, kollë, dhimbje fyti, dhimbje muskulore, dhimbje të artikulacioneve, dhimbje mesi, dhimbje koke, dobësi e theksuar, skuqje sysh lotim , teshtima, mungesë oreksi,

Por mund të shoqërohet dhe me shenja të tjera klinike sidomos tek fëmijët; mund të kemi lodhje, të përzjera, diarre, të vjella, dhimbje barku, rrjedhje të hundëve, marrje mendsh, kollë e thatë ose me mucus, etj

Zakonisht gripi zgjat 3-5 deri 7 ditë, por lodhja dhe dhimbjet muskulare vazhdojnë më gjatë. Zakonisht gripi kalon dhe pa ndihmën e mjekut me regjim për dy ose tre ditë por duhet te drejtoheni tek mjeku në rastet kur tek fëmijët vëreni që :

Shenjat paralajmëruese për emergjencë

Fëmijët shfaqin:

Temperaturë të lartë mbi 39 dhe që ulet më vështirësi
Frymëmarrje e shpejtë, ose probleme me frymëmarrjen
Ndryshim të ngjyrës së lëkurës
Nuk konsumon lëngje të mjaftueshme
Nuk ka gjallëri ose nuk bashkëvepron
Bëhet nervoz aq sa fëmija nuk dëshiron të mbahet as në krahë
Rrikthim të shenjave të gripit, por me ethe dhe kollë të keqe
Ethe me një skuqje të lëkurës
Fortësim i qafës
Të vjella me presion

Të rriturit shfaqin:

Vështirësi në frymëmarrje apo gulçim
Dhimbje apo presion në gjoks apo bark
Marramendje e papritur
Konfuzion mendor
Të vjella të menjëhershme ose të vazhdueshme temperaturë e lartë më shumë se 5 ditë
Kollë të fortë

Ndërlikimet më të shpeshta të gripit janë sinozitet, tonsilitet purulente, bronshitet, bronkopneumonia, encefalitet dhe sindroma Reino, sidomos tek ata që përdorin aspirinën për temperaturë dhe fëmijët. Gripi mund të çojë deri në vdekje.

Çfarë mund të bëni për të mbrojtur veten nga virusi i gripit stinor?

Mënyra më e mirë e parandalimit të gripit është vaksinimi me vaksinën antigrip. Vaksinimi mbron vetë personin dhe ndihmon në mos përhapjen e gripit. Vaksinimi duhet të bëhet çdo vit pasi ka shumë lloje virusesh dhe çdo vit dalin vaksina të reja që mbrojnë nga nëntipe të reja të virusit. Vaksina përmban dy nëntipe të virusit A dhe virusit B të gripit.

Vaksinimi kundër gripit bëhet në muajt shtator–dhjetor. Efekti i vaksinës fillon 1 deri 2 javë kulmin e ka pas një muaji mbas marrjes dhe mbrojtja vazhdon rreth një vit.

Injeksioni i vaksinës kryhet në pjesën e sipërme muskulare të krahut. Për njerëzit që vaksinohen për herë të parë rekomandohen dy doza të vaksinimit të ndara me një muaj nga njëra tjetra

Vaksina kundër virusit të gripit i rekomandohet të tërë popullsisë por vëmendje të veçantë kanë;

Fëmijët mbi 6 muaj
Personat mbi 50 vjeç
Personave të grupit që kanë rrezik më të madh për të marrë virusin e gripit
Personelit shëndetësor
Grave shtatzëna
Personave që jetojnë në kolektiv apo të sëmurëve me sëmundje kronike
Personat kujdestarë për të tjerë si edukatoret e çerdheve, kopshteve, kujdestarët e moshave të treta etj.

Vaksina kundër virusit të gripit NUK i rekomandohet :

Personave që kanë alergji nga veza
Gjendje akute me temperaturë
Sindroma Guillain–Barre
Personat që kanë patur reaksion të mëparshëm
Fëmijët nën 6 muaj

Megjithatë dhe të sëmurët me alergji nga veza dhe ata me reaksione të mëparshme mund ta përsërisin vaksinimin, por vetëm nën mbikëqyrjen e mjekut dhe pranë qendrave shëndetësore

A jep vaksina efekte të padëshirueshme ?

Po, jep siç mund të japë çdo gjë e huaj që futet në organizëm, por efektet e saj janë të lehta dhe të miradministrueshme nga mjeku dhe më shumë ka efekte të padëshiruara lokale (në vendin e injeksionit skuqje apo dhimbje ) të cilat zhduken pas 1 ose dy ditësh

Masa parandaluese shumë të rëndësishme janë edhe:

Mbuloni hundën dhe gojën kur kolliteni ose teshtini me shami.
Lani duart shpesh me sapun dhe ujë ose përdorni solucione duarsh me alkool
Shmangni prekjen e syve, hundës dhe gojës.
Përpiquni të shmangni kontaktet e ngushta me njerëzit e sëmurë.
Ushqehuni shëndetshëm
Pini sasi te konsiderueshme të lëngjeve
Bëni aktivitet fizik
Bëni gjumë të mjaftueshëm.
Pastroni dhe dezinfektoni mjediset ku banoni
Mundohuni të eleminoni qëndrimin për një kohë të gjatë në ambjente të mbyllura
Masë parandaluese është dhe marrja e vitaminës D

MJEKIMI

Konsultohuni me mjekun për mjekimin me ilaçe kundër gripit.

Zakonisht mjekimi i gripit është siptomatik domethënë në varësi të shenjave klinike që keni vetëm në rastet e rënda të gripit ata me ndërlikime apo të sëmurët kronike mund të mjekohen me Antiviralët

Ato përdoren vetëm nëse jeni të sëmurë me grip dhe duhen të merren brenda 48 orëve nga fillimi i sëmundjes.

Kujdes!!!