Nga Alket Koroshi, mjek nefrolog
Hipertensioni arterial është një nga sëmundjet më të shpeshta sot në të gjithë botën. Mbi një miliard e gjysmë njerëz në botë vuajnë nga hipertensioni arterial. Mjafton të themi që mbi 40% e të rriturve janë të sëmurë nga hipertensioni arterial. Kjo shifër sugjeron që në Shqipëri ka mbi 500 mije vetë që vuajnë nga hipertensioni arterial.
Natyrisht që shkaqet e një shpeshtësie të tillë të hipertensionit arterial lidhen me ndryshimet e mënyrës së jetesës së njerëzve në epokën e sotme |që ka të bëjë së pari me rritjen e përdorimit të kripës në ushqim dhe së dyti me mungesën e aktivitetit fizik dhe së treti me rritjen e stresit në jetën e përditshme. Këto faktorë të rëndësishëm shkaktojnë me kalimin e kohës komplikacione të tilla siç janë obeziteti, sindroma metabolike, diabeti dhe të gjitha këto predispozojnë për zhvillimin e hipertensionit arterial. Një arsye tjetër madhore e hipertensionit arterial është plakja e popullsisë në të gjitha vendet. Sa më shume plaket njeriu, aq më shumë ka mundësi të sëmuret nga hipertensioni arterial. Studimet kane treguar që mbi moshën 60 vjeç, 80% e njerëzve janë me hipertension arterial.
Nga ana tjetër, më shumë se gjysma e pacientëve që vuajnë nga hipertensioni arterial nuk e dinë fare që kanë hipertension sepse nuk e masin asnjë herë tensionin e gjakut. Por edhe ata që e dinë që kanë hipertension, në shumicën e tyre ose nuk mjekohen fare ose mjekohen në mënyrë të pamjaftueshme me barna anti hypertensive. Nga gjithë numri total i të sëmurëve me hipertension arterial, vetëm 15% e tyre mjekohen siç duhet për tensionin e rritur në gjak.
Mungesa e profilaksisë dhe mjekimi jo adekuat i tensionit te rritur te gjakut bëjnë që tensioni me kalimin e kohës të shkaktojë komplikacione shumë të rënda në organizmin e njeriut. Këto komplikacione janë Insultet cerebrale, sëmundjet e zemrës si infarkti i miokardit dhe insuficienca kardiake kongestive, dhe sëmundjet kronike të veshkave.
Veshkat e hipertensioni arterial kanë një lidhje shumë të fortë midis tyre. Hipertensioni arterial është shkaku i dytë për nga rëndësia i sëmundjeve kronike të veshkave pas diabetit dhe është konstatuar se një e katërta e pacientëve me hipertension arterial kanë edhe dëmtim kronik të veshkave. Ndryshimet në veshka të hipertensionit arterial bëjnë që të zhvillohet ajo që quhet nefroskleroza hypertensive. Kjo prekje e veshkave ka të bëjë me ndryshime strukturore të parenkimes renale si edhe të enëve të gjakut brenda veshkës. Në stadet e avancuara ndodh insuficienca renale kronike me përkeqësim të funksionit renal dhe rritje progresive të atyre parametrave në gjak që tregojnë nivelin e funksionit të veshkave. Pra kemi rritje të uremisë (azotemisë) dhe te kreatininemisë. Kur kjo situatë rëndohet shumë bëhet e domosdoshme aplikimi i terapisë renale zëvendësuese, që janë ose dializa ose transplanti i veshkave.
Veç asaj, edhe sëmundjet e ndryshme të veshkave mund të japin si komplikacion në ecurinë e tyre hipertension arterial. Sëmundjet e veshkave sot janë shumë të përhapura. Studimet kanë treguar qe 10-15 % e popullsisë adulte janë me sëmundje kronike të veshkave. Sëmundje të tilla siç janë glomerulonefritet, pyelonefritet kronike, sëmundjet e trashëguara të veshkave si veshka polikistike etj, shoqërohen dhe komplikohen shumë shpesh me hipertension arterial. Krijohet një lidhje e pandarë ku veshka e sëmurë jep hipertension arterial dhe nga ana tjetër hipertensioni e përkeqëson edhe më tej funksionin e veshkave. Veshka pra mund te jetë shkak por edhe viktimë e hipertensionit arterial. Ky cikël vicioz e rëndon progresivisht gjendjen e te sëmurit deri sa e nxjerr veshkën komplet jashtë loje.
