Turizmi shëndetësor është njëra prej formave dhe potecialeve të shumta të turizmit. Turizmi dentar është një term i ri për ne, por në fakt ka filluar të sensibilizojë ndjeshëm aktorët e kësaj fushe. Durrësi është ndër qytetet me numrin më të madh të turistëve në sezonin veror dhe ka nisur praktikimin e turizmit shëndetësor, fillimisht në aspektin dentar. Kjo është një praktikë e suksesshme në vende të ndryshme, e cila duhet të aplikohet edhe në vendin tonë për arsye se Shqipëria ka çmime të ulta në treg për shërbimin dentar. DSHP, spitali, grupimet profesionale dhe të interesit, duhet të hartojnë një platformë konkrete për këtë qëllim, duke nisur që me sensibilizimin e duhur të vetë stomatologëve dhe shërbimeve të tjera bazë.
Një tjetër aspekt i rendësishëm janë qendrat e ujrave termale të cilat janë prezente në Shqipëri duke ofruar akomodim dhe shërbime të tjera.
Mund të përmendim ujërat termale të Bilajt, në Fushë Krujë, të pasura me sulfat dhe lëndë minerale, të cilat kanë efekte kurative të reumatizmës, lëkurës dhe sistemit nervor. Për tu përmendur janë dhe llixhat e Elbasanit, ujërat e së cilës kanë vlera të larta terapeutike ku dhe trajtohen sëmundje të shumta të rrugëve të frymëmarrjes, stomakut, lëkurës. Llixhat e Elbasanit kanë edhe vlera për trajtime kozmetike dhe janë shfrytëzuar që nga periudha romake.
Gjithashtu dhe burimet e ujërave termale të Bënjës kanë vlera të veçanta për trajtimet e lëkurës. Lixhat e Peshkopisë përmbajnë kalium dhe sulfate, efektet e të cilave trajtojnë sëmundjet në rrugët e frymëmarrjes, reumatizmat, sëmundjet e lëkurës dhe problemet gjinekologjike. Ujrat termalë të Vronomeros në Leskovik, banjat e avullit të Postenamit, si dhe ujrat kurativë të pijshëm siç janë Kroi i Bardhë në komunën e Selitës në Mirditë, Kroi i Nënës Mbretëreshë në parkun kombëtar të Qafë Shtamës etj.
1 – Burimet e ujërave termale të Biljat pranë Fushë-Krujës.
Këto janë burime termale, të cilët ndodhen më pranë kryeqytetit. Ato gjenden në rrugën nacionale Vorë – Fushë Krujë në fshatin Bilaj, pranë urës së Gjolës. Burimet e këtyre ujërave termalë dalin nga depozitimet e luginës së Ishmit. Janë ujëra të pasura sulfurore me lëndë minerale si: Ca, Na, K, Fe, Mg etj. Temperatura e ujërave është 55 gradë C.
Këto të fundit kanë efekte kurative mbi probleme të remautizmës, lëkurës dhe sistemit nervor. Duhet të përmendim se këtu është ngritur një qendër e re dhe bashkëkohore rehabilitimi, e quajtur “Qëndra Kurative Ibrahim Kupi”. Kjo qendër ofron shërbimet e akomodimit, ushqimit, shërbimin e specializuar të stafit mjekësor etj.
2 – Llixhat e Elbasanit
Ndodhen pranë qytetit të Elbasanit. Këto burime janë të njohura dhe të përdorura që gjatë periudhës romake. Hoteli i parë i ndërtuar nga sipërmarrësit privat ka qenë ai i vitit 1932, i quajtur ” Hotel Park”, pronë e Grigor Nosit. Analizat e ujërave të këtyre burimeve janë kryer në mënyrë të specializuar nga ana e inxhinierëve çekë, të cilët kanë evidentuar vlera të larta terapeutike. Këtu trajtohen sëmundje të shumta të rrugëve të frymëmarrjes, sistemit nervor, të lëkurës, stomakut, etj. Llixhat e Elbasanit kanë edhe vlera kozmetike. Sot gjenden shumë hotele private, që ofrojnë shërbime në këto llixha.
3 – Burimet e ujërave termale të Bënjës
Këto burime gjenden 14 km larg qytetit jugor të Përmetit në komunën Petran, vetëm 3 km larg nga vendi ku lumi Vjosa bashkohet me përroin e Lëngaricës. Janë gjithsej 6 burime. E veçanta e tyre është se këto janë burime të hapura në natyrë. Temepratura e këtyre ujërave është, 26 – 32 gradë C. Njëri burim shërben për trajtimin e sëmundjeve të stomakut, një tjetër për trajtime të lëkurës. Trajtime të tjera janë për sëmundjet kronike të remautizmës. Shfrytëzimi i parë i këtyre ujërave me përmbajtje biokarbonatike është bërë që prej vitit 1964. Në këto burime nuk ka hotele dhe shfrytëzimi bëhet në mënyrë ambulatore.
4 – Burimet e ujërave termale të Vronomeros
Këto burime gjenden 10 km në jug të qytetit të vogël të Leskovikut. Janë burime termale të pasura me kripëra të ndryshme, të cilat trajtojnë disa lloje sëmundjesh. Temperatura e ujërave është nga 29 – 40 gradë C. Këtu ofrohet akomodim modern me staf të specializuar mjekësor, si dhe me shërbim hotelerie.
5 – Llixhat e Peshkopisë
Ndodhen pranë qytetit veri lindor të Peshkopisë. Ato burojnë nga formacionet e gipseve të malit të Korabit. Janë dy burime sulfurore me temperaturë 35 – 43,5 gradë C dhe me një prurje prej 14 litra/sek. Ato kanë përmbajtje kaliumi dhe sulfatesh. Efektet e tyre lidhen me sëmundjet e rrugëve të frymëmarrjes: si astma bronkiale, bronshite, reamautizmën, diabetin, sëmundjet e lëkurës dhe probleme gjinekologjike.
Krahas këtyre burimeve, në Shqipëri gjenden burime ujërash të pijshëm me efekte pozitive për shëndetin, siç është burimi i “Kroit të Bardhë” në Komunën e Selitës në rrethin e Mirditës, (i njohur për kurimin e gurëve në veshka) si dhe banjat e avullit të Postenanit pranë Leskovikut.
6 – Vlerat turistike të burimeve ujore, Mirditë
Veç bukurive natyrore, klimës së rrallë, pasurive nëntokësore, pyjeve e kullotave, bjeshkët e Selitës në Mirditë, janë të përmendura edhe për burimet e shumta e të veçanta ujore. Themi të veçanta, sepse të tilla nuk gjënden në zona të tjera të krahinës. Pothuaj gjithë territorin e saj e përshkon lumi i Urakës, që buron nga Gryka e Selitës dhe pasi përshkon 37 kilometrat e gjatësisë së tij, derdhet në liqenin e Ulzës. Ky lumë, ka ujë të ftohtë dhe të kulluar, ku rritet një lloj peshku i veçantë dhe shumë i shijshëm, që quhet trofta me pika të kuqe. Lumi i Urakës ka kushte ideale edhe për ushtrimin e plazheve të vegjël malorë, pasi rrjedha e tij ka krijuar natyrshëm edhe shumë gropa të mëdha e të thella, me ujë të qetë, ku mund të ushtrohet lirshëm sporti i notit. Por, duhet theksuar, se burimet ujore në këtë zonë, janë jo vetëm të shumta, por dhe karakteristike, pasi këtu gjendet edhe një lumë i nëndheshëm, siç është lumi i Shutërrisë, por gjendet edhe një burim i famshëm kurativ, siç është ai i pikës turistike të Kroit të Bardhë, që buron në shpatet perëndimore të Malit të Kunorës, në lartësinë mbi 1300 metra mbi nivelin e detit. Ky burim i magjishëm e fantastik, tashmë i famshëm dhe çudibërës për vlerat e tij kurative, të vërtetuara këto dhe me analizat laboratorike brenda e jashtë vendit, ka një frekuentim të jashtëzakonshëm e të përvitshëm nga pushuesit. Ai ndodhet buzë rrugës autorurale Qafë – Mërkurth – Kunorë, një degëzim ky, me një distancë vetëm prej 12 kilometrash nga rruga autokombëtare Tiranë – Lurë. Vlerat kurative të ujit të Kroit të Bardhë, për herë të parë, janë zbuluar nga austriakët, gjatë Luftës së Parë Botërore, ku sipas gojëdhënave, thuhet se disa ushtarë austriakë, rastisën të kalojnë pranë këtij burimi dhe si të lodhur që ishin nga lufta, u ndalën dhe pinë ujë, por dhe pushuan tek burimi i Kroit të Bardhë.
