Afro 50 milionë njerëz në mbarë botën jetojnë me epilepsi, e njohur ndryshe edhe si “sëmundja e tokës” dhe përfaqësojnë afërsisht 0.6% të popullsisë globale, duke e bërë këtë sëmundje një nga çrregullimet neurologjike më të zakonshme.
Pavarësisht kësaj, keqkuptimet dhe stigma vazhdojnë të shoqërojnë pacientët e prekur nga kjo sëmundje. Lajmi i mirë është se me diagnozën dhe trajtimin e duhur, deri në 70% e njerëzve me epilepsi mund të jetojnë pa kriza.
Megjithatë, mungesa e ndërgjegjësimit dhe aksesi në kujdesin mjekësor i pengon shumë njerëz të marrin trajtimin që u nevojitet.
10 Janari, Dita Ndërkombëtare e Epilepsisë shërben si një mënyrë për të rritur ndërgjegjësimin, edukimin e publikut dhe nxitjen e një qasjeje më gjithëpërfshirëse ndaj epilepsisë.
Situata në Shqipëri
Epilepsia është një nga sëmundjet më të shpeshta neurologjike edhe kap rreth 1 % të popullatës, që do të thotë se mbi 35,000 individë mund të jenë të prekur nga kjo sëmundje.
Sot tentohet që fëmijëve t’u jepet përparësi sepse trajtimi me medikamente sidomos tek fëmijët do të shtonte defiçitet konjiktive.
Shenjat e sëmundjes janë dridhje të vazhdueshme të trupit duke bërë që shpesh këta pacientë të pësojnë lëndime trupore derie dhe në fraktura. Afro 23% e personave të prekur vuajnë nga depresioni dhe 20% nga ankthi.
Ndërsa shkaqet e sakta të epilepsisë janë të ndryshme dhe jo plotësisht të njohura, në përgjithësi epilepsia dhe krizat rezultojnë nga sinjalet jonormale nga neuronet (një lloj qelize truri) në tru.
Si të veprojmë me një person që shfaq me kriza epileptike?
Artur Xhumari, shefi i repartit të neurokirurgjisë shprehet në media se, nëse një person me epilepsi humbet vetëdijen, duhet ta kthesh majtas, që nëse vjell të dalë përjashta, që të mos bëjë asfiksi.
“Epilepsinë e shohim, kur e kemi vënë këtë diagnozë kemi parë një të sëmurë që bën herë pas here kriza epilepsie, që është ajo që në popull quhet sëmundja e tokës; papritur bie përtokë, humbet ndjenjat, ndoshta kafshon gjuhën. Kjo quhet një krizë, nëse kjo përsëritet ne themi që ka sëmundjen e epilepsisë. Kriza është e papritur dhe vetëndalon. I sëmuri edukon të afërmit si të sillen nëse e zë epilepsia që janë të thjeshta por jetëshpëtuese; nëse humbet vetëdijen duhet ta kthesh majtas, që nëse vjell të dalë përjashta, që të mos bëjë asfiksi”, sqaron mjeku mjeku.
Disa shkaqe themelore të epilepsisë:
– Anomalitë e strukturës së trurit
– Trauma e kokës
– Semundje infektive
– Goditja në tru
– Tumoret
Si diagnonohet dhe trajtohet epilepsia:
Për të diagnostikuar epilepsinë, profesionistët mjekësorë kryejnë teste për të zbuluar anomalitë në një pacient si valët e trurit. Testet gjithashtu mund të zbulojnë aktivitetin e konfiskimeve, duke përfshirë vendin ku fillon një krizë në tru.
Testi më i zakonshëm diagnostik për epilepsinë është EEG, por skanimet e tjera të trurit, si MRI ose PET, mund të përdoren gjithashtu në varësi të krizave të pacientit ose llojit të epilepsisë.
Ekzistojnë një sërë trajtimesh në dispozicion, duke përfshirë mjekimin, ndryshimet në dietë, dhe kirurgjinë. Qëllimi i trajtimeve të epilepsisë është i drejtpërdrejtë pa kriza, pa efekte anësore.
Zakonisht, njerëzit e sapo diagnostikuar me epilepsi do të fillojnë një mjekim oral që është i përshtatshëm për diagnozën e tyre. Nëse trajtimi i parë me ilaçe nuk ndalon krizat e tyre, neurologu do të punojë me pacientin për të provuar medikamente të tjera, ose do të vlerësojë mundësinë e ndërhyrjes kirurgjikale.
