Kryefaqja Lajme te tjera Shtohen rastet e kancerit tek moshat nën 50 vjeç me gati 80%...

Shtohen rastet e kancerit tek moshat nën 50 vjeç me gati 80% në tre dekada – Faktorët e rrezikut

0
Shpërndaje

Më shumë se një milion persona  nën 50 vjeç vdesin nga kanceri në vit dhe shifra parashikohet të rritet me 21% të tjera deri në vitin 2030.

Sipas një studimi të fundit, numri i personave nën 50 vjeç në mbarë botën që janë diagnostikuar me kancer është rritur me gati 80% në tre dekada. Rastet globale të kancerit u rritën nga 1.82 milionë në 1990 në 3.26 milionë në 2019, ndërsa vdekjet nga kanceri i të rriturve në të 40-at, 30-at ose më të rinj u rritën me 27%. Më shumë se një milion persona nën moshën 50-vjeçare në vit po vdesin nga kanceri, zbulon hulumtimi.

Ekspertët janë ende në fazat e hershme për të kuptuar arsyet e rritjes së rasteve. Autorët e studimit, të publikuar në revistën  BMJ Oncology, thonë se dieta e varfër, përdorimi i alkoolit dhe duhanit, pasiviteti fizik dhe obeziteti kanë të ngjarë të jenë ndër faktorët kryesor.

“Që nga viti 1990, rastet e vjekjeve për shkak të  kancerit janë rritur ndjeshëm në nivel global,” thotë raporti. “Inkurajimi i një stili jetese të shëndetshme, duke përfshirë një dietë të pasur, mospirja e duhanit, kufizimi i alkoolit dhe aktiviteti fizik , mund të zvogëlojë përhapjen e kancerit në moshat e reja.”

Studimet e mëparshme kanë sugjeruar se rastet e kancerit tek të rriturit nën moshën 50 vjeç janë rritur në pjesë të ndryshme të botës gjatë dekadave të fundit. Studimi i fundit, i udhëhequr nga Universiteti i Edinburgut në Skoci dhe Shkolla e Mjekësisë e Universitetit Zhejiang në Hangzhou, Kinë, ishte i pari i këtij lloji që shqyrtoi çështjen në një shkallë globale dhe faktorët e rrezikut në shfaqjen e kancerit në mosha të reja. Shumica e studimeve të mëparshme u fokusuan në dallimet rajonale dhe kombëtare. Në këtë studim global, studiuesit analizuan të dhëna nga 204 vende që mbulojnë 29 lloje të kancerit.

Ata studiuan rastet e reja, vdekjet, pasojat shëndetësore dhe faktorët e rrezikut kontribues nga mosha 14 deri në 49 vjeç për të vlerësuar ndryshimet midis viteve 1990 dhe 2019. Në vitin 2019, diagnozat e reja të kancerit tek moshat nën 50 vjeç arritën në 3.26 milionë, një rritje prej 79% në krahasim me shifrën e vitit 1990. Kanceri i gjirit përbën numrin më të madh të rasteve dhe vdekjeve, përkatësisht 13.7 dhe 3.5 për çdo 100,000 të popullsisë globale.

Rastet e fillimit të hershëm të kancerit të fytit dhe prostatës u rritën më shpejt ndërmjet viteve 1990 dhe 2019, me ndryshime të vlerësuara në përqindje vjetore prej 2.28% dhe 2.23% respektivisht. Gjithashtu, rastet e kancerit të mëlçisë me fillimin e hershëm ranë me rreth 2.88% në vit.

Një total prej 1.06 milionë nën-50 vjeç vdiqën nga kanceri në vitin 2019, një rritje prej 27% në krahasim me shifrën e vitit 1990. Pas kancerit të gjirit, numri më i lartë i vdekjeve ishte i lidhur me kancerin e fytit, mushkërive, stomakut dhe zorrëve. Rritjet më të mëdha të vdekjeve ishin te njerëzit me kancer të veshkave ose vezoreve.

Normat më të larta të kancerit në moshat e reja në vitin 2019 ishin në Amerikën e Veriut, Oqeaninë dhe Evropën Perëndimore. Vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme u prekën gjithashtu, dhe shkalla më e lartë e vdekjeve në mesin e moshave nën 50 vjeç ishte në Oqeani, Evropën Lindore dhe Azinë Qendrore.

Në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme, kanceri i hershëm kishte një ndikim shumë më të madh te gratë sesa te burrat, për sa i përket shëndetit të dobët dhe vdekjeve.

Data science pairs with cancer research for better diagnostics, therapies -  Purdue University News

Bazuar në studimet për tre dekadat e fundit, studiuesit vlerësojnë se numri global i rasteve të reja të kancerit me fillim të hershëm dhe vdekjeve të lidhura do të rritet me 31% dhe 21% të mëtejshëm përkatësisht deri në vitin 2030, me njerëzit në të 40-tat më të rrezikuar.

Faktorët gjenetikë ka të ngjarë të kenë një rol, thanë studiuesit. Por dietat e pasura me mish të kuq dhe kripë, dietat e varfëra me fruta dhe perime, së bashku me përdorimin e alkoolit dhe duhanit, janë faktorët kryesorë të rrezikut që qëndrojnë në përhapjen e kancereve më të zakonshme tek moshat nën 50 vjeç, me pasivitetin fizik, mbipeshë dhe faktorët që kontribuojnë në sheqerin e lartë në gjak.

Dr. Claire Knight, një menaxhere e lartë e informacionit shëndetësor në Cancer Research UK, e cila nuk ishte e përfshirë në studim, tha se nuk ishte ende e qartë se çfarë po e nxiste trendin dhe kërkoi kujdes.

“Sado alarmante kjo mund të duket, kanceri është kryesisht një sëmundje e moshës më të vjetër, me shumicën e rasteve të reja të kancerit në mbarë botën që diagnostikohen tek ata të moshës 50 vjeç e lart,” tha ajo. “Ne kemi nevojë për më shumë kërkime për të shqyrtuar shkaqet e fillimit të hershëm të kancerit për lloje specifike të tij, si studimi ynë BCAN-RAY që po shikon mënyra të reja për të identifikuar gratë më të reja me rrezik më të lartë të kancerit të gjirit.

“Nëse njerëzit janë të shqetësuar për rrezikun e kancerit, ka shumë mënyra për të ndihmuar në uljen e tij, si mospirja e duhanit, mbajtja e një diete të ekuilibruar, aktiviteti i rregullt fizik dhe qëndrimi i sigurt në diell.”

Burimi: The Guardian/ Përshtati për shendeti.com.al: Griselda Ozuni

 

 

 

LËR NJË MESAZH

Please enter your comment!
Please enter your name here