Kapsllëku ndodh kur keni më pak se tre jashtëqitje në javë. Si rezultat, mund të përjetoni simptoma të tilla si fryrje, ndjesi gazi dhe dhimbje stomaku.
Hulumtimet sugjerojnë se rreth 16% e njerëzve në botë përjetojnë simptoma të kapsllëkut – dhe ky numër rritet me rritjen e moshës. Por, ekspertët sugjerojnë se ndryshimet në dietë mund të përmirësojë simptomat tuaja.
Ndërsa disa ushqime si drithërat dhe perimet mund të sjellin lehtësim, ushqimet që janë të pasura me yndyrë ose të përpunuara mund të përkeqësojnë gjendjen tuaj. Kjo është arsyeja pse të dini se cilat ushqime duhet të shmangni kur keni konstipacion, mund të përmirësojë lëvizjet e zorrëve dhe cilësinë e përgjithshme të jetës.
Simptomat e kapsllëkut
Ndërsa kapsllëku është i zakonshëm, ai mund të prodhojë simptoma të dhimbshme. Mund të keni kapsllëk nëse përjetoni ndonjë nga simptomat e mëposhtme:
- Më pak se tre lëvizje të zorrëve në javë
- Jashtëqitje të forta, të thata, me gunga
- Jashtëqitje që janë të dhimbshme ose të vështira për t’u kaluar
- Ndjenja që ju duhet të bëni jashtëqitje edhe pasi të keni përdorur banjën
Ushqimet që përkeqësojnë kapsllëkun
Hulumtimet sugjerojnë se ngrënia e disa ushqimeve mund të vështirësojë jashtëqitjen. Këtu bëjnë pjesë ushqimet që janë:
- Të larta në kripë
- Të larta në sheqer
- Të larta në yndyrë të ngopur
- Të ulëta në fibra
Për të ndihmuar në reduktimin e simptomave të kapsllëkut, këtu janë disa ushqime që mund t’i shmangni.
1.Ushqimet e përpunuara
Ngrënia e ushqimeve shumë të përpunuara është shoqëruar me një sërë kushtesh gastrointestinale (të lidhura me stomakun), duke përfshirë kapsllëkun ose diarrenë. Kjo ndodh sepse priren të jenë të larta në yndyrë, sheqer dhe natrium (kripë).
Konsumimi i tepërt i natriumit mund të zvogëlojë sasinë e ujit në jashtëqitjen tuaj, gjë që e bën më të vështirë kalimin e jashtëqitjes përmes traktit tretës. Në mënyrë të ngjashme, studimet sugjerojnë se ushqimet e pasura me sheqerna dhe yndyrna të ngopura mund të përkeqësojnë kapsllëkun, sepse ato ngadalësojnë tretjen dhe aftësinë për të nxjerrë jashtëqitje.
Disa ushqime të përpunuara gjithashtu mund të kenë përmbajtje të ulët fibrash. Fibra është një lloj karbohidrati që trupi juaj nuk është në gjendje ta tresë. Trupi juaj tret dhe zbërthen shumicën e llojeve të karbohidrateve në sheqerna. Megjithatë, fibrat kalojnë nëpër sistemin tuaj të tretjes pa u prishur, gjë që ndihmon në kontrollin e sheqerit në gjak dhe gjithashtu zbut jashtëqitjen tuaj për ta ndihmuar atë të lëvizë më lehtë nëpër trupin tuaj.
Disa shembuj të ushqimeve të përpunuara që mund të përkeqësojnë simptomat e kapsllëkut përfshijnë:
- Bukë
- Drithërat e mëngjesit
- Makarona
- Ushqime të ngrira të paketuara
- Snacks të tilla si patate të skuqura ose gjevrek
- Sode dhe pije energjike
2.Ushqime të skuqura
Ushqimet e skuqura priren të jenë të pasura me natrium dhe yndyra të ngopura. Hulumtimet sugjerojnë se dietat që janë të ulëta në yndyrna të ngopura përmirësojnë shpeshtësinë e lëvizjeve të zorrëve. Kjo ndodh sepse yndyrat e ngopura mund të ngadalësojnë tretjen.
Ushqimet e mëposhtme të skuqura mund të ia vlen të shmangen nëse jeni duke përjetuar kapsllëk:
- Patate të skuqura
- Pulë e pjekur ose peshk
- Qepe të skuqura
- Petulla
- Vezë të skuqura
- Pica
3.Vezët
Disa ekspertë sugjerojnë se ngrënia e shumë vezëve mund të shkaktojë kapsllëk, veçanërisht te të moshuarit. Kjo mendohet të jetë për shkak të proteinave të larta, por përmbajtjes së ulët të fibrave në vezë. Megjithatë, studiues të tjerë besojnë se vezët në fakt mund të ndihmojnë kapsllëkun sepse ato përmbajnë proteina të tretshme që ndihmojnë në zbutjen e jashtëqitjes.
Për shkak se kërkimet janë kontradiktore aktualisht, studimet mbi lidhjen midis vezëve dhe kapsllëkut mbeten në vazhdim. Nëse vendosni të hani vezë gjatë kapsllëkut, merrni parasysh t’i kombinoni ato me ushqime me fibra të larta si:
- Spinaqi
- Brokoli
- Avokado
- Drithërat e plota
4.Mish me yndyrë të lartë
Disa lloje mishi mund të jenë të pasura me yndyra të ngopura dhe të ulëta në fibra, duke shkaktuar vështirësi në jashtëqitjen rregullisht. Për të lehtësuar simptomat e kapsllëkut, mund të ndihmojë shmangien e mishrave të mëposhtëm me shumë yndyrë:
- Hot dogs
- Salciçe
- Sallami
- Proshutë
- Mish viçi
- Mish qengji
- Mish derri
- Pulë me lëkurë
5.Produktet e qumështit
Disa njerëz raportojnë se kanë kapsllëk pas konsumimit të djathit, qumështit dhe produkteve të tjera të qumështit me yndyrë të plotë. Kjo mund të jetë për shkak se produktet e qumështit mund të përmbajnë sasi të larta të yndyrave të ngopura dhe sasi të ulëta fibrash.
Produktet e qumështit përmbajnë gjithashtu laktozë, e cila mund të shkaktojë kapsllëk te njerëzit me intolerancë ndaj laktozës – një lloj ndjeshmërie që e bën të vështirë përpunimin e laktozës, një sheqer i zakonshëm që gjendet në qumësht. Hulumtimet gjithashtu sugjerojnë se një lloj proteine qumështi e quajtur kazeinë mund të ngadalësohet se sa shpejt trupi juaj tret ushqimin dhe përkeqëson simptomat e kapsllëkut.
Nëse jeni duke përjetuar kapsllëk, kufizoni marrjen e produkteve të qumështit me yndyrë të plotë si në vijim:
- Qumësht
- Akullore
- Salcë kosi
- Djathë
- Ajkë kosi
Në vend të kësaj, merrni parasysh të provoni kos me probiotikë të shtuar, të cilët mund të përmirësojnë funksionin e zorrëve dhe shëndetin e tretjes.
6.Ushqime me sheqer
Ushqimet që janë të larta në sheqer priren të jenë të ulëta në fibra, duke penguar aftësinë e trupit tuaj për të tretur ushqimet me lehtësi. Thënë kështu, shmangia e ushqimeve të mëposhtme mund të përmirësojë simptomat e kapsllëkut:
- Cokollate
- Ëmbëlsira
- Karamele
- Biskota
- Pite
- Reçelrat
Mbani në mend: ndërsa frutat janë natyrisht të larta në sheqerna, ato gjithashtu përmbajnë fibra. Kjo përgjithësisht tejkalon efektet negative që ka sheqeri në funksionimin e sistemit tuaj të tretjes dhe aftësinë tuaj për të jashtëqitur.
Ushqimet që mund t’ju ndihmojnë të lehtësoni konstipacionin
Kur keni kapsllëk, është e rëndësishme të qëndroni të hidratuar dhe të përqendroheni në ngrënien e ushqimeve që janë të pasura me fibra. Burimet e mira të fibrave dietike përfshijnë:
- Drithërat integrale: bukë gruri integral, makarona gruri integral krunde dhe bollgur
- Bishtajoret: Thjerrëzat, fasulet, fasulet e zeza, qiqrat dhe soja
- Arra: Bajame, kikirikë, arra dhe lajthi
- Perimet: Brokoli, spinaqi, karotat, bizelet e gjelbra dhe zarzavatet
- Frutat: Portokall, dardha, mollë dhe manaferra
Është e rëndësishme të rrisni gradualisht marrjen e fibrave. Ngrënia e tepërt e fibrave në të njëjtën kohë – veçanërisht nëse trupi juaj nuk është mësuar me një dietë të pasur me fibra – mund të shkaktojë gazra, fryrje ose dhimbje barku.
Përveç kësaj, lëngjet gjithashtu mund ta bëjnë më të lehtë jashtëqitjen. Ekspertët rekomandojnë të pini shumë ujë, supëra dhe lëngje natyrale frutash ose perimesh për të ndihmuar në përmirësimin e shpeshtësisë së lëvizjeve të zorrëve.
Kur të konsultoheni me mjekun
Kapsllëku është një gjendje e zakonshme që shumica e njerëzve në jetën e tyre do ta përjetojnë të paktën një herë. Në shumicën e rasteve, kapsllëku nuk është serioz dhe zgjidhet pas një kohe të shkurtër.
Por ndonjëherë, kapsllëku mund të jetë një shenjë themelore e një gjendjeje më serioze shëndetësore si sindroma e zorrës së irrituar (IBS) ose pengimi i zorrëve. Kontaktoni mjekun nëse keni kapsllëk që nuk zgjidhet me trajtimin në shtëpi ose shoqërohet nga simptomat e mëposhtme:
- Dhimbje në pjesën e poshtme të shpinës
- Humbje e paqëllimshme në peshë
- Dhimbje të forta stomaku
- Pamundësia për të kaluar gazra
- Të vjella
- Ethe
- Jashtëqitje të përgjakshme ose gjakderdhje rektale
Përmbledhje
Kur keni kapsllëk, ushqimet shumë të përpunuara, ushqimet e shpejta, produktet e qumështit dhe mishi me shumë yndyrë që janë të ulëta në fibra, por të pasura me yndyrë të ngopur, natrium dhe sheqer mund të përkeqësojnë simptomat.
Qëndrimi i hidratuar dhe përfshirja e më shumë drithërave, bishtajoreve, arrave, frutave dhe perimeve të pasura me fibra në dietën tuaj mund të ndihmojë funksionimin e sistemit tuaj të tretjes dhe të lehtësojë dhimbjen ose shqetësimin.
Nëse jeni duke përjetuar simptoma të tjera si jashtëqitje të përgjakshme, ethe, pamundësi për të kaluar gazrat, ose nëse kapsllëku juaj vazhdon pavarësisht trajtimeve në shtëpi, kërkoni kujdes nga mjeku. Këto simptoma mund të jenë shenjë e një gjendjeje më serioze themelore që kërkon kujdes mjekësor.
Burimi: Health/ Përshtati në shqip për shendeti.com.al: Anjela Hajdari
